De Belgische economische activiteit zou een nulgroei boeken in 2013 en met 1,1 % hernemen in 2014 (13/06/2013)

Het conjunctuurherstel in de eurozone komt maar langzaam op gang ...

De economie van de eurozone als geheel bevindt zich sedert het vierde kwartaal van 2011 in een recessie. De vertrouwensindicatoren situeren zich, ondanks het begin van een moeizaam herstel, momenteel nog steeds op een laag niveau, wat een verdere krimp van de economische activiteit doet vermoeden in het tweede kwartaal van 2013. Tegen de achtergrond van een aantrekkende groei van de wereldeconomie zou de herneming vanaf de tweede helft van 2013 op gang komen dankzij de uitvoer. Samen met de aanzienlijk verbeterde situatie op de financiële markten zou dat een verder vertrouwensherstel van producenten en consumenten teweegbrengen. In 2014 zouden ook de investeringen een positieve groeibijdrage leveren en zou de particuliere consumptie ondersteund worden door het gunstige effect van de lagere energieprijzen op de koopkracht. De bbp-groei van de eurozone zou in 2014 evenwel beperkt blijven tot 0,9 % (na een krimp van 0,5 % in 2013), gezien de verdere (maar minder uitgesproken) schuldafbouw door de overheid en de privésector in de meeste lidstaten.

Een belangrijke voorwaarde voor dit scenario van voorzichtig herstel is het behoud van de huidige relatieve rust op de financiële markten. Het vertrouwen in de overheidsfinanciën en in de banksector van diverse eurolanden blijft echter kwetsbaar. Bovendien bestaat het risico op een forse klim van de langetermijnrentevoeten wanneer de centrale banken hun niet-conventionele maatregelen, zoals de aankoop van obligaties, terugschroeven.

... waardoor ook de Belgische economie pas in 2014 een bescheiden groei laat optekenen

De internationale conjunctuurvertraging leidde vorig jaar tot een lichte krimp van de Belgische economische activiteit (-0,3 %), na een reeds zwakke prestatie in de tweede helft van 2011. In de loop van 2013 zou degroei geleidelijk aantrekken in het zog van een voorzichtige internationale conjunctuuropleving, maar door een ongunstig startpunt wordt er over het gehele jaar een stabilisering van de economische activiteit opgetekend. In 2014 trekt de uitvoergroei verder aan en herneemt de binnenlandse vraag, wat resulteert in een bbp-groei van 1,1 %.

De Belgische uitvoer is sedert het tweede kwartaal van 2012 gedaald door de groeivertraging van de buitenlandse afzetmarkten. De uitvoergroei zou positief worden en geleidelijk aan kracht winnen naarmate de internationale conjunctuur verbetert. Op jaarbasis resulteert dat in een nog bescheiden uitvoergroei van 0,2 % in 2013, die aantrekt tot 3,4 % in 2014. In beide jaren levert de netto-uitvoer een licht positieve bijdrage tot de economische groei. Samen met de lagere olieprijzen leidt dat tot een kleiner tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans.

Ondanks de zwakke conjunctuur en rekening houdend met de tot dusver genomen begrotingsmaatregelen zou de koopkracht van de gezinnen dit jaar licht toenemen, o.m. doordat de indexering van de lonen en de sociale uitkeringen jaargemiddeld de inflatie overtreft. Het consumentenvertrouwen, dat bijzonder gevoelig is voor de situatie op de arbeidsmarkt, is sedert midden 2011 evenwel sterk afgenomen. Als gevolg daarvan werd in 2012 een groter deel van het beschikbaar inkomen gespaard (15,1 %) dan in 2011, wat ten koste ging van de particuliere consumptie. Dit jaar zou de consumptie wat hernemen (0,3 %), maar nauwelijks boven haar niveau van 2010 uitstijgen. De investeringen in woongebouwen zouden voor de vijfde maal in zes jaar tijd terugvallen (-4,1 %). Dankzij een meer uitgesproken koopkrachtstijging zou de particuliere consumptie in 2014 met 0,9 % toenemen en zouden de investeringen in woongebouwen zich enigszins herstellen met een groei van 0,5 %.

De investeringen van de ondernemingen staan sedert midden 2011 onder druk door de tegenvallende afzetperspectieven, verstrakte kredietvoorwaarden en overtollige productiecapaciteit. De capaciteitsbezettingsgraad in de verwerkende nijverheid noteert immers al sinds de tweede helft van 2011 onder zijn langetermijngemiddelde. Het ondernemersvertrouwen viel in de loop van 2011 sterk terug en bevindt zich nog steeds op een laag niveau. De bedrijfsinvesteringen zouden daardoor met 1,1 % worden teruggeschroefd in 2013, al zouden ze een schuchter herstel inzetten in de tweede jaarhelft. De geleidelijke verbetering van het economisch klimaat zou resulteren in een investeringsgroei van 1,9 % in 2014.

Rekening houdend met alle gekende maatregelen zou de jaarlijkse volumegroei van de overheidsconsumptie in 2013 en 2014 beperkt blijven tot respectievelijk 0,5 en 0,7 %. Het groeipad van de overheidsinvesteringen wordt in belangrijke mate bepaald door infrastructuurwerken van de lokale overheid. Na een toename van in totaal 9 % tijdens de periode 2011-2012, zouden de overheidsinvesteringen in totaal met ruim 9 % dalen in de jaren 2013-2014.

Het aantal werklozen neemt aanzienlijk toe

Als gevolg van de conjunctuurverzwakking begon de binnenlandse werkgelegenheid in de loop van 2012 te dalen (al kwam ze op jaarbasis toch nog 8 200 personen hoger uit dan in 2011). De moeilijke situatie op de arbeidsmarkt leidde tot een stijging van de werkloosheid met 8 500 personen.

De binnenlandse werkgelegenheid zou zich dit jaar ongeveer stabiliseren (-600 personen) en in 2014 stijgen met 15 300 personen, wat beduidend minder is dan de toename van de beroepsbevolking. Daardoor neemt het aantal werklozen (met inbegrip van de oudere niet-werkzoekende uitkeringsgerechtigden) zowel ditals volgend jaar toe met bijna 21 000 personen. De werkloosheidsgraad (administratief concept FPB) zou daardoor stijgen van 12,1 % in 2012 tot 12,7 % in 2014. De geharmoniseerde Eurostat-werkloosheidsgraad (berekend op basis van de arbeidskrachtenenquête) stijgt van 7,6 % in 2012 tot 8,5 % in 2014.

De inflatie koelt gevoelig af

Gemeten aan de hand van de deflator van de particuliere consumptie, zou de Belgische inflatie afkoelen van 2,6 % in 2012 tot resp. 1,3 % en 1,2 % in 2013 en 2014. Die aanzienlijke vertraging is grotendeels toe te schrijven aan een daling van de energieprijzen, die zowel beïnvloed worden door een daling van de olieprijzen uitgedrukt in euro als door de prijsverlagingen voor gas en elektriciteit die enkele leveranciers begin dit jaar doorvoerden. Sinds begin dit jaar wordt bij de berekening van het nationaal indexcijfer der consumptieprijzen (NICP) rekening gehouden met de kortingen die toegekend worden tijdens de solden. Indien de inflatie gemeten wordt aan de hand van het NICP, dan zou ze slechts 1 % bedragen in 2013 en in 2014 op 1,2 % uitkomen.

De gezondheidsindex, die verkregen wordt door het NICP te zuiveren voor het prijsverloop van alcoholische dranken, tabak, benzine en diesel, zou iets sterker toenemen dan het NICP in 2013 en 2014 (resp. 1,2 % en 1,3 %). De huidige spilindex voor de overheidswedden en sociale uitkeringen (122,01) zou overschreden worden in mei 2014.