Short Term Update 1-98 (27/02/1998)

Invloed van de Aziatische crisis op de Belgische economie

De financiële crisis die zich vanaf de zomer van 1997 in een aantal Aziatische landen (Thailand, Maleisië, Indonesië, Filipijnen, Zuid-Korea, Taiwan, Hongkong, Singapore) voordeed, zou via het internationale handelsverkeer een wereldwijd effect op de groei sorteren.

Na een sterke toename van de Belgische uitvoer naar de Aziatische landen tijdens de eerste drie kwartalen van 1997 (+22% in lopende prijzen, in vergelijking met de overeenkomstige periode van het vorige jaar), werd een duidelijke trendbreuk vastgesteld tijdens het laatste kwartaal van 1997 (-4%). Deze daling zou voornamelijk haar oorsprong vinden in Japan en in de Aziatische landen die hun munt sterk zagen depreciëren (zoals Thailand en Zuid-Korea). Tevens zou de achteruitgang van de NBB-indicator met betrekking tot de buitenlandse bestellingen tijdens de laatste twee maanden van 1997 er kunnen op wijzen dat de groei van de uitvoer tijdens de komende kwartalen wat kan terugvallen.

Een juiste inschatting van de invloed van de Aziatische crisis op de Belgische economie in 1998 is bijzonder moeilijk. Aan de hand van een simulatie met het modtrim model van het Federaal Planbureau werd met de volgende elementen rekening gehouden:

• de depreciatie van de Aziatische munten leidt tot een appreciatie van de effectieve wisselkoers van de BEF met 1%, waardoor de invoerprijs in België daalt; 
   
• een inkrimping van de binnenlandse vraag van de Aziatische landen, gecombineerd met de afgeleide effecten van de Aziatische crisis in de rest van de wereld, vertaalt zich in een verlies van afzetmarkten voor Belgische uitvoerders met 0,6%.

 
Het Belgische BBP zou in 1998, als gevolg hiervan, 0,4% minder snel groeien. Dit zou voornamelijk te wijten zijn aan een terugval van de bijdrage van de netto uitvoer (-0,3%). De inflatie daarentegen zou niet wezenlijk beïnvloed worden: de daling van de invoerprijs zou gecompenseerd worden door een minder sterke productiviteitsgroei.

Deze resultaten moeten geïnterpreteerd worden als de handelseffecten van de Aziatische crisis. Er wordt geen rekening gehouden met een mogelijke aanpassing van het economische beleid in derde landen. Een zekere rente-ontspanning en een verbetering van de Europese conjunctuur in het algemeen en de Belgische in het bijzonder, zouden de negatieve invloed van de Aziatische crisis neutraliseren.

Evolutie van de loonwig in de sector van de ondernemingen over de laatste 15 jaar

De “Special Topic” behandelt de evolutie van de (gemiddelde) loonwig, zijnde het verschil tussen de loonkost voor de werkgever en het loon dat de werknemer in handen krijgt. De loonwig wordt uitgedrukt in procent van de loonkost en bevat dus het geheel van sociale lasten en directe belastingen op het loon.
 

De loonwig nam tussen 1982 en 1988 toe, voornamelijk als gevolg van de hogere parafiscale druk (opheffing in 1982 van de loongrens voor de berekening van bijdragen, indexsprongen van 1984, 1985 en 1987), en dit ondanks een lichte daling van de fiscale druk (gunstiger fiscale behandeling van gezinnen, gedeeltelijke indexering van de belastingschalen vanaf 1986).

Vervolgens kromp de loonwig, hoofdzakelijk als gevolg van de belastinghervorming van 1989 (ter herinnering: decumul, huwelijksquotiënt, herschikking van de belastingschalen). Hierna -tot 1992- bleef de loonwig nagenoeg op hetzelfde peil. Vanaf 1993 evolueerde de loonwig opnieuw in stijgende lijn, te wijten aan de fiscale component (bijkomende crisisbijdrage, gedeeltelijke opschorting van indexering van de belastingschalen, bijzondere bijdrage voor de Sociale zekerheid), en dit ondanks een lichte daling van de parafiscale druk (via vermindering van werkgeversbijdragen ten gunste van de werkgelegenheid: verminderingen voor lage lonen, jongerenbanenplan, voordeelbanenplan, Maribel-bis en -ter).

In 1996 bedroeg de loonwig voor de sector van de ondernemingen in procent van de loonkost 55,5%. Hiermee werd het peil van 1988 geëvenaard, en, historisch gezien, een recordhoogte bereikt.