Delokalisaties in ruime zin: gevolgen voor de sectorale werkgelegenheid en productiviteit in België [ Article 20171121 - 21/11/2017]

Tijdens de afgelopen decennia is de organisatie van productieprocessen ingrijpend gewijzigd. Productieprocessen zijn steeds meer gefragmenteerd, d.w.z. opgedeeld in een toenemend aantal gescheiden activiteiten die als aparte productiestadia worden beschouwd. Er kan dan voor worden gekozen die productiestadia in verschillende landen te vestigen. Die ruimtelijke reorganisatie van de productie gebeurt dus – tenminste gedeeltelijk – aan de hand van delokalisaties en leidt tot grote internationale handelsstromen, in het bijzonder van intermediaire goederen, maar ook van zakelijke dienstverlening. In een breder opzicht worden internationale of zelfs mondiale waardeketens opgezet, wat in contrast staat met het traditionele idee van een geïntegreerd productieproces dat in één enkel land is gevestigd.

Ondernemingen voeren een dergelijke ruimtelijke reorganisatie van de productie door om de productiviteit te verhogen, maar de delokalisaties en de daarmee verbonden invoerstromen leiden tot bezorgdheid over de werkgelegenheid in de geïndustrialiseerde landen. België is een kleine en zeer open economie en dus bijzonder kwetsbaar voor dat fenomeen. Het doel van dit artikel is een maatstaf voor delokalisaties in ruime zin voor te stellen en de impact ervan op de werkgelegenheid en de productiviteit in België te bepalen. Die maatstaf is gebaseerd op de invoer van intermediaire goederen en diensten (‘offshoring’) en wordt voor België voorgesteld en becijferd (deel 2) en vervolgens gebruikt om de impact op de sectorale productiviteit (deel 3.1), de totale sectorale werkgelegenheid (deel 3.2) en de werkgelegenheid naar kwalificatieniveau (deel 3.3) te ramen. Deel 4 bevat conclusies voor het economische beleid.