België vergrijst en verwacht 13 miljoen inwoners en 5,8 miljoen huishoudens in 2060. (07/03/2017)

Demografische groei van België

De Belgische bevolking neemt toe van 11,3 miljoen in 2016 tot 13 miljoen in 2060, een gemiddelde toename van 40 000 inwoners per jaar. Dat is een trager tempo dan tijdens de afgelopen drie decennia (50 000 inwoners per jaar).

Bovendien vergrijst de Belgische bevolking. In 2016 telt ze één 67-plusser voor 4 personen tussen 18 en 66 jaar. In 2060 is die verhouding 1 op 2,5. De gemiddelde leeftijd van de bevolking stijgt met 3 jaar (44 jaar in 2060 t.o.v. 41 jaar in 2016).

De vergrijzing van de bevolking heeft een impact op de huishoudensstructuur: in 2016 is 1 op de 3 huishoudens samengesteld uit 1 persoon. In 2060 is dat aandeel bijna 1 op de 2 huishoudens.

Bij een voortzetting van de huidige trends in de samenlevingsvormen stijgt ook het aandeel huishoudens dat samengesteld is uit niet-gehuwde koppels of eenoudergezinnen.

Demografische groei van de gewesten

De bevolkingsgroei in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (+28% tussen 2016 en 2060) is dubbel zo groot als de groei die wordt verwacht in de andere gewesten (+14% tussen 2016 en 2060). Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest trekt immers een groot aandeel buitenlandse immigranten aan (rond 30% van de internationale immigratie van buitenlanders) en die bevolking telt een aanzienlijk aantal personen op vruchtbare leeftijd.

De leeftijdsstructuur van de Brusselse bevolking is en blijft in de projectie beduidend jonger dan die van de andere twee gewesten.

De demografische groei van de gewesten wordt daarnaast ook bepaald door de interregionale migratie. Ze doet de bevolking van het Waals en Vlaams Gewest aangroeien, maar zet ze een rem op de demografische groei van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Wat is een demografische projectie?

Een demografische projectie bepaalt de groei van de bevolking en de huishoudens op lange termijn. Ze is gebaseerd op een scenario waarin de toekomstige evolutie van de internationale migratie, de interne migratie, de vruchtbaarheid, het sterftecijfer en de verschillende samenlevingsvormen wordt gegeven. Dat scenario wordt opgesteld op basis van de huidige wetenschappelijke kennis en de trends die in een gegeven sociaal-economische en demografische context worden waargenomen.

Wat is het nut van een demografische projectie?

Ze wordt gebruikt als besluitvormingsinstrument op verschillende gebieden en maakt het mogelijk het debat over de toekomst van de maatschappij in verschillende dimensies – zoals economie, mobiliteit, huisvesting, energie, urbanisatie, gezondheid, vergrijzing, milieu, enz. – te kaderen. Een demografische projectie beweert echter niet het exacte aantal inwoners of huishoudens te geven die tegen een gegeven horizon worden verwacht.

De bevolking van het Vlaams en Waals Gewest vergrijst meer dan die van het Brussel Hoofdstedelijk Gewest. In 2016 tellen die eerste twee gewesten één 67-plusser voor 4 personen tussen 18 en 66 jaar. In 2060 is die verhouding 1 op 2. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt in 2060 nog één 67-plusser voor 4 personen tussen 18 en 66 jaar.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest onderscheidt zich ook in de evolutie van de huishoudensstructuur. In vergelijking met de andere twee gewesten stijgt het aandeel éénpersoonshuishoudens er niet en is het aandeel huishoudens met een gehuwd koppel met kind(eren) stabiel tegen 2060.

Demografische groei van de arrondissementen

De bevolking neemt toe in België en de drie gewesten, maar daalt in bepaalde arrondissementen tegen 2060. Het gaat om Oostende, Brugge, Diksmuide, Ieper, Maaseik en Tongeren in Vlaanderen en Thuin, Philippeville en Doornik in Wallonië. In die arrondissementen is minstens 1 op de 3 personen een 67-plusser in 2060.

In andere arrondissementen groeit de bevolking relatief sterk tussen 2016 en 2060 (rond 30%): Hoei, Borgworm, Nijvel, Halle-Vilvoorde, Mechelen en Sint-Niklaas. De interne migratie draagt voor een groot deel bij tot de demografische groei in die arrondissementen. Het gaat om de arrondissementen waar het fenomeen van peri-urbanisatie speelt: migratie van de steden naar de periferie.

Een relevant scenario op lange termijn, opgesteld in de huidige context

De bovenstaande projecties tot 2060 werden opgesteld aan de hand van de volgende hypothesen:

• De internationale immigratie van buitenlanders in België stabiliseert zich op de niveaus die aan het einde van de jaren 2000 werden waargenomen (tussen 120 000 en 140 000 immigranten per jaar).
• De emigratie van buitenlanders vanuit België is ook relatief stabiel: tussen 90 000 en 100 000 emigranten per jaar.
• De netto-impact van de internationale migratie van buitenlanders op de demografische groei is dus positief: 30 000 tot 40 000 bijkomende inwoners per jaar in België. Het migratiesaldo van de Belgen is daarentegen negatief.
• Vrouwen hebben gemiddeld 1,9 kinderen.
• De levensverwachting blijft toenemen, maar trager dan vroeger. De levensverwachting van mannen bedraagt 87 jaar in 2060, tegenover 78 jaar in 2015. Voor vrouwen bedraagt de levensverwachting 89 jaar in 2060, tegenover 83 jaar in 2015.
• De kans om te verhuizen van het ene arrondissement naar het andere wordt constant gehouden op lange termijn.
• De recent waargenomen trends in de samenlevingsvormen zetten zich door:
• • daling van het aandeel personen dat in een huishouden met een gehuwd koppel leeft
  • toename van het aandeel huishoudens met een samenwonend koppel, éénpersoonshuishoudens en eenoudergezinnen.

Enkele specifieke kenmerken op korte termijn

• In vergelijking met de vooruitzichten die vorig jaar werden gepubliceerd, werd de internationale immigratie als gevolg van de in 2015 waargenomen instroom van asielzoekers neerwaarts herzien. Door verschillende beslissingen op internationaal (akkoord
• EU-Turkije) en nationaal (controles en omheiningen aan de grenzen van de Europese Unie) vlak, bereikte de maandelijkse stroom van asielzoekers vanaf januari 2016 immers opnieuw het niveau dat vóór 2015 werd waargenomen.
• Sinds de financieel-economische crisis is de vruchtbaarheid van vrouwen geleidelijk gedaald. Het voornemen om een kind te krijgen lijkt vertraagd te zijn. In de projectie wordt er bijgevolg van uitgegaan dat de vruchtbaarheidsgraden geleidelijk terugkeren naar de niveaus die vóór de crisis werden waargenomen.
• Voor de arrondissementen die worden gekenmerkt door een grote interne migratie, volgt de kans om te verhuizen van het ene arrondissement naar het andere de trends van het afgelopen decennium.

Een besluitvormingsinstrument

Deze demografische vooruitzichten zijn beschikbaar  op het niveau van België, de gewesten en de arrondissementen. Ze zijn een besluitvormingsinstrument en een instrument waarmee het debat over de toekomst van onze maatschappij kan worden gevoed in verschillende domeinen: pensioenen, kinderdagverblijven, scholen, rusthuizen, huisvesting, mobiliteit, energie, gezondheidszorg enz.