Geen versnelling van de inflatie in 1997 (16/12/1996)

De meest recente maandcijfers omtrent de consumptieprijzen blijken te duiden op een opwaartse trend in het inflatieritme. De inflatie gemeten aan de hand van de traditionele consumptieprijsindex schommelde gedurende de eerste negen maanden van 1996 rond 1,9%, maar versnelde daarna (tot resp. 2,46% in oktober en 2,36% in november).[1] De overeenkomstige groei van de gezondheidsindex bedroeg in oktober 1,87% en in november 1,81%, wat eveneens een verhoging was in vergelijking met de gemiddelde stijging van 1,6% over de eerste negen maanden van het jaar. De vraag rijst of deze trend de komende maanden bevestigd zal worden en of zich dus een opwaartse herziening van de inflatievooruitzichten voor volgend jaar opdringt. Het antwoord op deze vraag is waarschijnlijk negatief. Het Federaal Planbureau verwacht voor 1997 een gemiddelde inflatie van 1,8% voor de traditionele consumptieprijsindex en 1,6% voor de gezondheidsindex. Om dit te verklaren moet eerst het huidige opveren van het inflatieritme worden toegelicht.

Het opveren van de traditionele consumptieprijsindex gedurende de voorbije maanden is het resultaat van de samenloop van drie factoren. Vooreerst is er de stijging van de dollarkoers en de energieprijzen op de wereldmarkt. Verder speelt de invloed van de toename van de accijnzen op benzines en alcohol. Ten slotte begon ook de onderliggende inflatie sedert midden 1996 aan te trekken (van 1% in juli 1996 tot 1,3% in november).[2]

Voor 1997 wordt een verdere stijging van de onderliggende inflatie verwacht. Deze laatste zou toenemen van de huidige 1,3% tot 1,9% tegen eind 1997. De toename van de onderliggende inflatie moet gezien worden tegen de achtergrond van de aantrekkende groei en de (iets) duurdere invoer als gevolg van de (lichte) depreciatie van onze munt.

Anderzijds zouden de olieprijzen in de loop van 1997 dalen tot een gemiddeld niveau van 20,8 dollar per vat Brent, tegenover het huidige peil van ongeveer 23 dollar. Deze evolutie, in combinatie met een stabiele dollarkoers op het huidige niveau (ongeveer 31,5 BEF per USD), zou reeds een gedeeltelijke compensatie vormen voor de stijgende onderliggende inflatie.

De belangrijkste verklaring echter voor de lagere verwachte inflatie in 1997 is het gaandeweg verdwijnen van de invloed van de voorbije indirecte belastingverhogingen (de BTW-verhoging en dieseltaks van januari 1996 en diverse accijnsverhogingen). Zoals steeds wordt hierbij geredeneerd in termen van ongewijzigd beleid, wat betekent dat zich in de loop van 1997 geen[3] verdere BTW- en accijnsverhogingen zouden aandienen.

Het resultaat van al deze effecten wordt samengevat in onderstaande figuur. Op basis van deze vooruitzichten zou de spilindex voor de indexering van de sociale uitkeringen en wedden in de overheidssector overschreden worden in april of mei 1997. Dit impliceert een indexering van de sociale uitkeringen en de overheidslonen in juni of juli 1997.

Figuur: Geobserveerde en voorziene evolutie van de inflatie (in %) : 1995-1997