De diepe recessie van 2020 zal worden gevolgd door een economisch herstel, maar de herneming zal waarschijnlijk niet volstaan om binnen vijf jaar het niveau van de economische activiteit te bereiken dat zonder de pandemie mogelijk zou zijn geweest. Als dit scenario zich bevestigt, dan heeft dat gevolgen voor de werkgelegenheid en de werkloosheid. De overheidsfinanciën zijn door de crisis nog kwetsbaarder geworden.

Welke arbeidskostenverlagende maatregelen kan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest invoeren om banen te scheppen? Welke maatregelen scheppen het meeste banen en hoeveel kosten ze voor het gewest? Heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest er belang bij dat het Vlaams en het Waals Gewest gelijkaardige maatregelen invoeren? Deze Focus wil een antwoord geven op die vragen en steunt daarbij op het macro-economische HERMREG-model.

De coronapandemie en de inperkingsmaatregelen hebben een zware impact op de wereldeconomie. Ook de Belgische economie is in de eerste helft van dit jaar in een diepe recessie beland. Ons scenario gaat uit van een krachtige herneming in 2021 die de krimp van 2020 weliswaar slechts gedeeltelijk goedmaakt. De binnenlandse werkgelegenheid zou over 2020 en 2021 samen met 111 000 personen afnemen.

De huidige economische schok is ongezien in de naoorlogse periode en maakt het opstellen van vooruitzichten buitengewoon moeilijk. Deze cijfers worden gedetermineerd door enkele cruciale hypothesen over de omvang en de duur van de crisis en gaan gepaard met veel meer onzekerheden dan gewoonlijk. In dit scenario wordt o.m. verondersteld dat de heropstart in binnen- en buitenland niet in het gedrag komt door nieuwe inperkingsmaatregelen als gevolg van een heropflakkering van de pandemie. Dit is echter een belangrijk neerwaarts risico.

Overeenkomstig de wet van 21 december 1994 heeft het Instituut voor de Nationale Rekeningen de cijfers van de economische begroting meegedeeld aan de minister van Economie. Deze macro-economische vooruitzichten houden enkel rekening met de maatregelen waarvan de toepassingsmodaliteiten met voldoende precisie gekend zijn.

Op basis van een scenario waarin rekening wordt gehouden met de beperkende maatregelen volgens de huidige regels en zulks gedurende een periode van zeven weken, oordelen de Nationale Bank van België (NBB) en het Federaal Planbureau (FPB) dat het reëel bbp van de Belgische economie in 2020 met 8 % zou kunnen krimpen. Voor 2021 wordt uitgegaan van een opleving (+8,6 %) voor zover de acute fase van de crisis (geconcentreerd tijdens de eerste helft van 2020) het productiepotentieel van de economie geen blijvende schade toebrengt. De NBB en het FPB verwachten dat de maatregelen die werden genomen om het beschikbaar inkomen van de gezinnen te beschermen, de basis leggen voor een snel herstel van de consumptie vanaf het derde kwartaal van dit jaar. Uit de analyse blijkt overigens dat de kasmiddelen van de ondernemingen onder aanzienlijke druk staan vanwege de omzetdaling. De kracht van het voor de tweede helft van dit jaar en voor 2021 verwachte herstel berust op de technische hypothese dat deze druk geen aanleiding geeft tot solvabiliteitsproblemen waardoor talrijke ondernemingen failliet zouden gaan en, bij uitbreiding, de werkloosheid duurzaam zou stijgen. De verwachte impact op de overheidsfinanciën is evenredig met de schok: het overheidstekort zou kunnen uitkomen op ten minste 7,5 % bbp en de schuld op ongeveer 115 % aan het einde van 2020.

De groeivooruitzichten voor de Belgische economie in 2020 zijn in vergelijking met onze vooruitzichten van september vorig jaar opwaarts herzien van 1,1 % tot 1,4 %. De raming voor de kwartaalgroei in 2020 blijft onveranderd, maar een gunstiger overloopeffect – de sterker dan verwachte groei in de tweede helft van 2019 – doet de groei op jaarbasis hoger uitkomen. De werkgelegenheid zou dit jaar met 53 000 personen toenemen, terwijl de inflatie afkoelt tot 1,1 %.

Overeenkomstig de wet van 21 december 1994 heeft het Instituut voor de Nationale Rekeningen de cijfers van de economische begroting meegedeeld aan de minister van Economie. Deze macro-economische vooruitzichten houden enkel rekening met de maatregelen waarvan de toepassingsmodaliteiten met voldoende precisie gekend zijn.

De vooruitzichten voor de Europese economie zijn in vergelijking met onze raming van juni versomberd als gevolg van toegenomen onzekerheid over de handelsgeschillen en over de brexit. De vooruitzichten houden geen rekening met de directe effecten van een eventuele brexit zonder akkoord, die een belangrijk risico blijft.

De Belgische bbp-groei is bijgevolg neerwaarts herzien in vergelijking met onze raming van juni, toen een groei van 1,3 % werd vooropgesteld voor 2019 en 2020. De werkgelegenheid zou volgend jaar merkelijk minder toenemen dan dit jaar, maar over beide jaren samen toch nog met 99 000 personen toenemen. De inflatie, die in 2017 en 2018 2,1 % bedroeg, zou afkoelen tot 1,5 % dit jaar en 1,4 % volgend jaar.

Overeenkomstig de wet van 21 december 1994 heeft het Instituut voor de Nationale Rekeningen de cijfers van de economische begroting meegedeeld aan de minister van Economie. Deze macro-economische vooruitzichten anticiperen niet op eventuele besparingsmaatregelen (en hun economische impact) die de nieuwe regeringen kunnen nemen.

Met de Economische vooruitzichten van het Federaal Planbureau is het mogelijk een toekomst te schetsen van de Belgische economie voor de komende vijf jaar. Ze anticiperen niet op eventuele besparingsmaatregelen die de toekomstige regeringen kunnen nemen, wat resulteert in neerwaartse risico’s m.b.t. de overheidsbestedingen en hun impact op de economische groei.

In vergelijking met onze februarivooruitzichten voor 2019 is onze raming voor de Belgische bbp-groei ongewijzigd op 1,3 % gebleven. De economische groei zou ook in 2020 uitkomen op 1,3 %. De toename van de werkgelegenheid (met 95 000 personen over beide jaren samen) blijft aanzienlijk, maar is minder uitgesproken dan tijdens de voorbije twee jaar. De inflatie zou dit jaar afkoelen tot 1,7 % en volgend jaar verder terugvallen tot 1,5 %. Overeenkomstig de wet van 21 december 1994 heeft het Instituut voor de Nationale Rekeningen de cijfers van de economische begroting meegedeeld aan de minister van Economie. Deze macro-economische vooruitzichten anticiperen niet op eventuele besparingsmaatregelen die de toekomstige regeringen kunnen nemen, wat resulteert in neerwaartse risico’s m.b.t. de overheidsbestedingen en hun impact op de economische groei.

Deze vooruitzichten dragen bij tot de voorbereiding van het nieuwe stabiliteitsprogramma en van het nieuwe nationaal hervormingsprogramma. Het rapport van 14 februari beschrijft de voornaamste hypothesen en resultaten van de voorlopige versie van de ‘Economische vooruitzichten 2019-2024’, die tevens als referentiescenario wordt gebruikt voor de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s. De definitieve versie van de ‘Economische vooruitzichten 2019-2024’ zal gepubliceerd worden in juni 2019.

In vergelijking met onze vooruitzichten van september vorig jaar wordt de groei van de Europese economie in 2019 minder gunstig ingeschat. Tegen die achtergrond zijn onze vooruitzichten voor de Belgische bbp-groei in 2019 neerwaarts herzien van 1,5 % tot 1,3 %. De toename van de werkgelegenheid (met 44 000 personen) blijft evenwel aanzienlijk en situeert zich vrijwel uitsluitend in de marktsector. De inflatie zou afkoelen tot 1,6 %.

Overeenkomstig de wet van 21 december 1994 heeft het Instituut voor de Nationale Rekeningen de cijfers van de economische begroting meegedeeld aan de minister van Economie. Deze macro-economische vooruitzichten houden enkel rekening met de maatregelen waarvan de toepassingsmodaliteiten met voldoende precisie gekend zijn.

De vooruitzichten voor de Belgische economie in 2018 en 2019 zijn licht gewijzigd in vergelijking met onze junivooruitzichten. De economische groei is in beide jaren met 0,1 procentpunt neerwaarts herzien. Net als in de meeste andere eurolanden bleef de bbp-groei onder de verwachtingen in het tweede kwartaal van 2018. De werkgelegenheid zou over beide jaren samen toenemen met ruim 100 000 personen. De inflatie zou licht afkoelen van 2 % dit jaar tot 1,9 % in 2019.

Deze vooruitzichten steunen op een scenario waarin de Belgische economische groei geleidelijk vertraagt vanaf 2021, binnen een context waarin de conjunctuurcyclus in de eurozone zijn hoogtepunt voorbij is en de Europese groei op middellange termijn wordt afgeremd door de vergrijzing van de bevolking.

Met de Economische vooruitzichten van het Federaal Planbureau is het mogelijk een toekomst ‘bij ongewijzigd beleid’ te schetsen van de Belgische economie voor de komende vijf jaar. De Economische vooruitzichten 2018-2023 passen binnen een context waarin de conjunctuurcyclus in de eurozone zijn hoogtepunt voorbij is en de Europese economische groei op middellange termijn wordt afgeremd door de vergrijzing van de bevolking.

De economische groei van de eurozone verraste vorig jaar in positieve zin (2,5 %) en zou stevig blijven in 2018 (2,2 %). Tegen die achtergrond zijn de groeivooruitzichten voor de Belgische economie in 2018 – in vergelijking met onze septembervooruitzichten – licht opwaarts herzien tot 1,8 %. De werkgelegenheid zou verder toenemen met 57 000 personen. De inflatie koelt dit jaar enigszins af tot 1,7 % als gevolg van de euro-appreciatie en de uitgesproken daling van de elektriciteitsprijzen in het Vlaams Gewest. Overeenkomstig de wet van 21 december 1994 heeft het Instituut voor de Nationale Rekeningen de cijfers van de economische begroting meegedeeld aan de minister van Economie. Deze macro-economische vooruitzichten dienen als basis voor de begrotingscontrole voor het jaar 2018.

De economie van de eurozone blijft gestaag groeien, dit jaar naar verwachting met 2,1 % en volgend jaar met 1,8 %. In vergelijking met de junivooruitzichten is dat een opwaartse herziening. Ook de vooruitzichten voor de Belgische economie zijn verder verbeterd, zij het in beperktere mate. De werkgelegenheid zou over beide jaren samen toenemen met 104 000 personen en de inflatie koelt sterk af in 2018.

Overeenkomstig de wet van 21 december 1994 heeft het Instituut voor de Nationale Rekeningen de cijfers van de economische begroting meegedeeld aan de minister van Economie. Deze macro-economische vooruitzichten kaderen in de voorbereiding van de begroting voor 2018.

Deze vooruitzichten zijn gebaseerd op een projectie die gekenmerkt wordt door een gestage groei van de Belgische economie van ongeveer 1,5 % per jaar, tegen de achtergrond van maatregelen ter ondersteuning van werkgelegenheidscreatie.

De Economische vooruitzichten van het Federaal Planbureau laten toe om een toekomst ‘bij ongewijzigd beleid’ te schetsen van de Belgische economie voor de komende vijf jaar. De Vooruitzichten 2017-2022 houden rekening met een bescheiden economisch herstel in de eurozone en worden gekenmerkt door economische beleidsmaatregelen op Belgisch niveau die de groei arbeidsintensiever maken.

De Europese conjunctuur blijkt momenteel robuuster dan werd verwacht na het brexit-referendum. De groeivooruitzichten voor de Belgische economie in 2017 zijn daardoor opwaarts herzien tot 1,6 %. Voor 2018 wordt dezelfde groei verwacht. Vooral de particuliere consumptie en de bedrijfsinvesteringen zijn in beide jaren een belangrijke groeimotor. De werkgelegenheid zou over beide jaren samen met 105 000 personen toenemen, terwijl de inflatie afkoelt in 2018. Overeenkomstig de wet van 21 december 1994 heeft het Instituut voor de Nationale Rekeningen de cijfers van de economische begroting meegedeeld aan de minister van Economie. Deze  macro-economische vooruitzichten kaderen in de voorbereiding van de begroting voor 2018.

In vergelijking met de vooruitzichten van afgelopen september wordt de groei van de Europese economie in 2017 nu iets gunstiger ingeschat. Tegen die achtergrond wordt de Belgische bbp-groei voor dit jaar opwaarts herzien van 1,2 % tot 1,4 %. Bovendien lijkt de Belgische groei in 2016 en 2017 arbeidsintensiever dan verwacht. De inflatie zou in 2017 net boven 2 % uitkomen als gevolg van hogere olieprijzen.

Uit een simulatie van het Federaal Planbureau blijkt dat de overheid de economische groei op lange termijn kan aanzwengelen door meer te investeren. Omdat de bijkomende groei goed is voor de staatskas, blijft de kostprijs van die maatregel bovendien beperkt.

Overeenkomstig de wet van 21 december 1994 heeft het Instituut voor de Nationale Rekeningen de cijfers van de economische begroting meegedeeld aan de minister van Economie. Deze macro-economische vooruitzichten kaderen in de voorbereiding van de federale begroting voor 2017.

Op 8 juli 2016 stellen het Federaal Planbureau (FPB), het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse (BISA), de Studiedienst van de Vlaamse Regering (SVR) en het Institut wallon de l’évaluation, de la prospective et de la statistique (IWEPS) de resultaten van nieuwe regionale economische vooruitzichten voor de periode 2016-2021 voor.

Volgens de ‘Economische vooruitzichten 2016-2021’ zou de groei van de Belgische economie aantrekken van 1,2% in 2016 tot gemiddeld 1,5% per jaar over de periode 2017-2021. De  werkgelegenheidsgroei zou aanzienlijk zijn (gemiddeld ruim 38 000 personen per jaar van 2016 tot 2021). Het overheidstekort zou toenemen van 2,5% van het bbp in 2015 tot 2,8% in 2016, verminderen tot 2,2% in 2017 en nadien vrijwel gelijk blijven. Het economisch gewicht van de gezamenlijke overheid zou, o.m. in termen van werkgelegenheid, afnemen.