Federaal Planbureau

De COVID-19 crisis zet de geestelijke gezondheid van de bevolking in België onder druk. De langetermijnevolutie van indicatoren over geestelijke gezondheid van voor die crisis blijkt zorgwekkend te zijn. Geestelijke gezondheidsproblemen veroorzaken direct economische kosten, via uitgaven voor inkomensvervangende voorzieningen en voor de behandeling van aandoeningen. Indirect temperen ze de mogelijkheden van werkgelegenheids- en productiviteitsgroei.

De maandelijkse evolutie van de index van de consumptieprijzen en de gezondheidsindex, die onder meer gebruikt wordt bij de berekening van de indexering van lonen, sociale uitkeringen en huurprijzen.

Op verzoek van de sociale partners heeft het Federaal Planbureau de bedrijfstakken geanalyseerd die de afgelopen jaren hun onderzoeks- en ontwikkelingsinspanningen hebben uitgebreid om te bepalen of deze ontwikkeling gepaard ging met de binnenlandse productie van nieuwe producten of met een verandering in de positie van België in mondiale waardeketens ten gunste van onderzoeksactiviteiten en ten koste van productieactiviteiten. Van de vier onderzochte bedrijfstakken zijn er voor Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten aanwijzingen van een relatieve specialisatie in Onderzoek en Ontwikkeling (O&O) die gedeeltelijk losgekoppeld is van eigen productie. Voor de andere bedrijfstakken zijn er meer aanwijzingen van een colocatie van O&O en productie in België.

In een voluntaristisch scenario waarin het telewerk wordt uitgebreid in België, raamt het Federaal Planbureau de globale daling van het aantal afgelegde kilometers door personen op het Belgische grondgebied op 1,2 %. Dit is een minieme daling. De lokale impact zou echter veel groter zijn, met een daling van het aantal dagelijkse inkomende pendelaars in Brussel van meer dan 20 %, een sterke afname van het gebruik van de trein voor het woon-werkverkeer en een toename van de verplaatsingen in de buurt van de woonplaats overdag voor andere motieven, zoals vrije tijd, diensten of winkelen. De impact op de congestie zou vooral merkbaar zijn op de grote verkeersassen rond Brussel tijdens de spitsperiode. De gemiddelde snelheid zou daar 8 % hoger liggen dan in het referentiescenario.

Het Federaal Planbureau organiseert een webinar op donderdag 8 oktober om 11 uur. Onze collega’s Guy Van Camp en Dieter Vandelannoote zullen u meer vertellen over de impact van het inkomensverlies bij werknemers en zelfstandigen door de COVID-19-crisis.

Tijdens de strikte lockdown van april 2020 wordt het aantal afgelegde kilometers door personen 60 % lager geschat dan tijdens een normale aprilmaand. De geraamde daling is minder groot voor het goederenvervoer. Het telewerk zou slecht 12% van dit impact verklaren.

Gegevens over de oprichting van nieuwe ondernemingen zeggen niet alles over de economische impact van COVID-19. Door hun maandelijkse beschikbaarheid maken ze het wel mogelijk om de gevolgen sneller in te schatten dan mogelijk is met gegevens over de financiële toestand van bestaande ondernemingen, die enkel jaarlijks en met meer vertraging verschijnen. Gezien de belangrijke rol van jonge bedrijven voor innovatie en de dynamiek van bedrijfstakken kunnen cijfers over het aantal opgerichte ondernemingen ook een aanwijzing geven van blijvende economische littekens van de huidige gezondheidscrisis en van mogelijke verschuivingen van bedrijfsactiviteiten.

Om de vergrijzing van de bevolking te meten, worden traditioneel meerdere demografische indicatoren voorgesteld. Hieronder vallen bijvoorbeeld de gemiddelde leeftijd van de bevolking of het aandeel van de 67-plussers in de bevolking. Deze Fact Sheet bekijkt de vergrijzing vanuit een andere hoek. Hierin wordt ouderdom niet gekoppeld aan het aantal reeds geleefde jaren, maar aan het aantal nog te leven jaren.

De maatschappij zal zich eerder moeten aanpassen aan de vergrijzing van de bevolking. De komende jaren de vergrijzing het hoofd bieden door louter demografische beleidsmaatregelen in te voeren, is lang geen wondermiddel.