De studies van het FPB beslaan 11 hoofdthema’s: Arbeidsmarkt, Duurzame ontwikkeling, Energie, Internationale economie, Macro-economische vooruitzichten en analyses, Milieu-economische rekeningen en analyses, Overheidsfinanciën, Sectoralerekeningen en -analyses, Sociale bescherming, demografie en toekomstverkenning, Structurele Studiën, Transport.
In dit rapport wordt de plaats die waterstof kan innemen in het toekomstige Belgische energiesysteem tegen 2050 onder de loep genomen. Dit rapport richt zich in feite op twee uiteenlopende evoluties van het (eind)energieverbruik: enerzijds een verregaande elektrificatie van het finaal energieverbruik en anderzijds een voortgezet en groter gebruik van gas voor vervoer, (industriële) warmte en elektriciteitsopwekking. Verschillende uitkomsten van de twee toekomstvisies worden beschreven zoals de vereiste investeringen in infrastructuur (interconnecties, elektrolysers, opslag).
In deze ongeziene periode van langdurige lockdown als gevolg van de wereldwijde verspreiding van het coronavirus worden effecten in alle geledingen van de maatschappij waargenomen. Gegeven de natuur, omvang en snelheid van de sanitaire crisis blijven ook de energiemarkten niet gespaard en wordt het energielandschap danig door elkaar geschud. Een aantal zwakke plekken in het huidige systeem worden hierdoor blootgelegd.
Naast de energievooruitzichten voor België, maakt het FPB ook analyses en studies van bijzondere vraagstukken die in vier thema’s kunnen worden gegroepeerd en elk een facet van de uitgebreide energieproblematiek vertegenwoordigen :
De analyses berusten op methodes of instrumenten die door het FPB of door derden in het kader van onderzoeksprojecten werden ontwikkeld.
De integratie en hervorming van de Europese aardgas- en elektriciteitsmarkten en de problematiek van de energiebevoorradingszekerheid hebben van die twee sectoren een politieke hoofdbekommernis gemaakt. Of het nu gaat om de markthervorming of om de zekerheid van de bevoorrading, het onderzoeksveld is ruimer dan België alleen: het moet rekening houden met de Europese en internationale dimensies van de energiesector.
De studies van het FPB over dit thema zijn van zeer uiteenlopende aard. Sommige studies passen meer algemeen binnen de studie van de hervormingen in de netwerkindustrieën (zie thema "Structurele Studiën > Belgische en Europese regulering"), andere zijn gewijd aan zeer specifieke problemen in verband met de sectoren waarvan sprake, zoals bijvoorbeeld de impact van een black-out en elektrische voertuigen in België of de analyse van de toereikendheid van de elektriciteitsproductie in België.
Sinds de wijziging van de elektriciteits- en gaswetten in 2005 (Belgisch Staatsblad van 14 juni 2005) werkt het FPB samen met de Algemene Directie Energie van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie aan het opstellen van de prospectieve studies elektriciteit en gas. Deze samenwerking werd behouden in de latere herzieningen van de elektriciteits- en gaswetten (Belgisch Staatsblad van 19 mei 2009 en Belgisch Staatsblad van 11 januari 2012). In de prospectieve studies elektriciteit (PSE) worden de mogelijkheden van het op elkaar afstemmen van aanbod en vraag naar elektriciteit op (middel)lange termijn geanalyseerd. In de prospectieve studies gas (PSG) worden de uitdagingen voor België inzake de aardgasbevoorradingszekerheid onderzocht.
Energiemix
In een politieke context van broeikasgasemissiereducties, ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen en verbetering van energie-efficiëntie heeft de evolutie van de energiemix op lange en zelfs zeer lange termijn het onderwerp uitgemaakt van specifieke analyses.
Bepaalde analyses zijn enkel gericht op België (impact van het Klimaat/Energiepakket of van een 100% hernieuwbare energiemix tegen 2050. Andere verruimen het onderzoeksveld naar mondiaal en Europees niveau (zie pdf: WETO-H2, WETO-2030).
Het FPB bestudeert de historische evolutie van de energieprijzen in België.
Het analyseert ook de macro-economische impact van veranderingen van energieprijzen, die bijvoorbeeld het gevolg zijn van een olieschok of een belastingheffing die tot doel heeft de broeikasgasemissies te verminderen. Daartoe gebruikt het FPB het HERMES-model (zie subthema ‘Vooruitzichten en macro-economische analyses op middellange termijn > Vooruitzichten op middellange termijn’). Zulke analyses worden regelmatig gerealiseerd.
De energiesector is één van de belangrijkste sectoren om beleidsmaatregelen te ontwikkelen en toe te passen die duurzame ontwikkeling bevorderen. In het kader van haar werkzaamheden, bestudeert de Task Force duurzame ontwikkeling (zie thema “Duurzame ontwikkeling”) de interacties tussen energie en duurzame ontwikkeling en identificeert de belangrijkste uitdagingen voor België.
Federaal Planbureau