Nieuws
Perscommuniqués
Colloquium
Laatste 5 gegevensbanken
Publicaties
Om de transparantie en informatieverstrekking te bevorderen, publiceert het FPB regelmatig de methoden en resultaten van zijn werkzaamheden. De publicaties verschijnen in verschillende reeksen, zoals de Vooruitzichten, de Working Papers en de Planning Papers. Sommige rapporten kunnen ook hier geraadpleegd worden, evenals de nieuwsbrieven van de Short Term Update die tot 2015 werden gepubliceerd. U kunt op thema, publicatietype, auteur en jaar zoeken.
De regering keurde een nieuw vijfjaarlijks Federaal plan inzake duurzame ontwikkeling goed op 1 oktober 2021. Dat plan is de kern van het federale beleid voor duurzame ontwikkeling en deze Working Paper beschrijft de methodologie voor de opvolging van de uitvoering ervan. De resultaten worden hier ook een eerste keer gepresenteerd, wat vanaf dit voorjaar jaarlijks zal gebeuren. Daaruit blijkt dat de overheidsdiensten na één jaar over de uitvoering van al meer dan 90% van de maatregelen rapporteren en dat slechts 30% van de maatregelen (nog) niet in een uitvoeringsfase is.
De Working Paper presenteert een studie of analyse die het FPB op eigen initiatief uitvoert.
De wet van 5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het federale beleid inzake duurzame ontwikkeling voorziet in de goedkeuring van een federaal plan inzake duurzame ontwikkeling om de vijf jaar. "Het plan legt de te nemen maatregelen vast op federaal niveau met het oog op de realisatie van enerzijds de internationale en Europese verbintenissen en anderzijds de doelstellingen vastgelegd in de langetermijnvisie" (BS, 1997, art. 3). Het definieert dus de manier waarop België de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling wil verwezenlijken, of het nu gaat om de doelstellingen van de federale langetermijnvisie voor 2050 of die van de Verenigde Naties voor 2030 (Sustainable development goals of SDG's).
Deze wet voorziet ook in de opstelling van een Federaal rapport inzake duurzame ontwikkeling door het Federaal Planbureau (FPB; BS, 1997, art. 7). Dit rapport bevat onder meer een externe evaluatie van de uitvoering van het federaal plan. Om die evaluatieopdracht van de uitvoering van de plannen in te vullen, heeft het FPB in 2005 een indicator ontwikkeld over de uitvoering van het Federaal plan inzake duurzame ontwikkeling (FPB, 2005). Deze indicator synthetiseert de informatie over het uitvoeringsniveau van de maatregelen in een federaal plan in één enkele indicator.
Op 1 oktober 2021 heeft de federale regering een nieuw Federaal plan voor duurzame ontwikkeling aangenomen (Federale Regering, 2021). Dit is het derde plan sinds de invoering van de wet in 1997.
Deze Working Paper publiceert in het eerste deel de methodologische aspecten van de indicator over de uitvoering van het Federaal plan inzake duurzame ontwikkeling. In vergelijking met de in 2005 ontwikkelde indicator werd deze vereenvoudigd. Het tweede deel presenteert de eerste resultaten ervan voor het derde federaal plan.
Voor de berekening van deze indicator steunt het FPB sinds het begin op de interne opvolging uitgevoerd door de Interdepartementale Commissie Duurzame Ontwikkeling (ICDO) op basis van de informatie die haar leden in hun jaarverslagen en de bijbehorende databank verstrekken. In het kader van de goedkeuring van het derde Federaal plan inzake duurzame ontwikkeling hebben het FPB en de ICDO een gemeenschappelijke aanpak opgesteld. Het hoofddoel van deze gemeenschappelijke aanpak is de meest volledige gegevens over de uitvoering van het federaal plan beschikbaar te maken via een proces in verschillende fasen.
De eerste stap was de identificatie van de afzonderlijke maatregelen van het federaal plan in het voorjaar van 2022. De twee instellingen hebben samengewerkt om één enkele lijst van maatregelen op te stellen voor de berekening van de indicator. Zo is een betere evaluatie van het federaal plan mogelijk, aangezien beide instellingen over dezelfde maatregelen en hetzelfde aantal maatregelen rapporteren.
Daarna werd vanaf het najaar van 2022 een jaarlijks iteratief proces opgezet. Dit proces in 3 stappen omvat een fase van gegevensverzameling, een analyse- en valideringsfase van de verzamelde gegevens en ten slotte een berekeningsfase van de indicator als zodanig.
Vanaf het voorjaar van 2023 zal het FPB deze indicator jaarlijks publiceren. Aangezien het evaluerend deel van het Federaal rapport inzake duurzame ontwikkeling slechts om de vijf jaar wordt gepubliceerd, wordt er inderdaad ook een specifieke jaarlijkse publicatie gewijd aan de indicator die zal samenvallen met de publicatie van de indicator als onderdeel van de interne monitoring in het jaarverslag van de ICDO.
De eerste resultaten tonen dat de overheidsdiensten rapporteren over 90% van de maatregelen van het plan waarvoor ze verantwoordelijk zijn, op een totaal van 239 maatregelen van het Federaal plan inzake duurzame ontwikkeling; slechts 10% van de maatregelen is zonder informatie. Verder is minder dan een derde (29%) van de maatregelen één jaar na de start van het federaal plan zonder gevolg. Beide categorieën bevatten maatregelen waarvan de uitvoering nog niet gestart is en kunnen enkel nog in aantal verminderen, naarmate er over meer maatregelen wordt gerapporteerd en er meer maatregelen uitgevoerd raken.
Voor meer dan de helft van de maatregelen is er dus gestart met de uitvoering. Bij 68 maatregelen (28%) is de voorbereiding van de uitvoering gestart en 80 andere maatregelen (33%) zijn in uitvoering.
Deze Working Paper analyseert ook de uitvoering volgens verschillende criteria: het interdepartementaal karakter van de maatregelen, de hoofdstukken van het federale plan (die overeenstemmen met de duurzame ontwikkelingsthema's uit dit plan), de uitvoeringstermijn, de gebruikte beleidsinstrumenten, de impact op de samenleving en de (politieke) oorsprong van de maatregel.
De maatregelen die gebruik maken van regulerende en economische instrumenten en een direct effect hebben op de samenleving zijn vaker zonder informatie, maar ook minder vaak zonder gevolg. Ze zijn ook vaker verder gevorderd in hun uitvoering: ze zijn dan in voorbereiding of in uitvoering. De verschillen zijn redelijk uitgesproken, ook al gaat het om een eerder klein aantal maatregelen (30 van de 239). De resultaten pleiten dan ook voor het opnemen van maatregelen met een direct effect om zoveel mogelijk uitgevoerde maatregelen te hebben en de beleidskracht van het federaal plan te vergroten. Dat was ook een aanbeveling uit het Federaal rapport inzake duurzame ontwikkeling uit 2022 (FPB, 2022).
Daarnaast wordt er over maatregelen met een in het plan bepaalde timing vaker gerapporteerd dan over maatregelen zonder een timing: over slechts 8% van de maatregelen met een timing is geen informatie beschikbaar, terwijl er over 17% van de maatregelen zonder timing geen informatie is. De maatregelen met een timing zijn ook vaker in voorbereiding of in uitvoering (61%) dan de maatregelen zonder timing (50%).
Wat de rapportering van de maatregelen betreft, is er in de komende jaren zeker ruimte voor verbetering mogelijk door het proces van rapportering door de overheidsdiensten nog verder te verbeteren. Op langere termijn, naar het volgend plan toe, is ook de kwaliteit van de formulering van de maatregelen voor verbetering vatbaar om de kwaliteit van de evaluatie te verbeteren. Het is makkelijker om te rapporteren over een maatregel die al heel duidelijk middelen, verantwoordelijken, enz. aanduidt, dan als de maatregel strategisch is geformuleerd en eerder een doelstelling verwoordt, zoals bijvoorbeeld 'iets verbeteren/versterken'.
Verwante documenten
Beschikbare gegevens
Thema's
Duurzame ontwikkeling > Beleidsevaluatie
JEL
None
Keywords