Levens- en gezondheidsverwachtingen naar socio-economisch statuut - Literatuuroverzicht [ REP_CEP_03 - 25/09/2015]

Studies over de levens- en gezondheidsverwachting steunen voornamelijk op het opleidingsniveau of de socioprofessionele categorie als indicator van het socio-economisch statuut. Enkele elementen kunnen reeds worden aangestipt:

• De levensverwachting neemt toe met het opleidingsniveau: het verschil tussen de levensverwachting op 25 jaar volgens het opleidingsniveau (lager vs hoger onderwijs) bedraagt 5 jaar voor mannen en 4 jaar voor vrouwen op basis van de Belgische gegevens van 2001 (Van Oyen (2011)).
• De levensverwachting bij vrouwen ligt hoger dan die bij mannen, ongeacht het opleidingsniveau of de socioprofessionele categorie. Gemiddeld leven arbeidsters zelfs langer dan mannelijke kaderleden.
• De sociale gradiënt heeft zowel een impact op de levensduur als op de levensduur in goede gezondheid. Bovendien zijn de ongelijkheden op het vlak van gezondheid (gemeten aan de hand van de gezondheidsverwachting) groter dan die op het vlak van overlijden (gemeten aan de hand van de levensverwachting).
• De levensverwachtingen op 25, 35 of 50 jaar volgens socioprofessionele categorie vormen interessante indicatoren voor verder onderzoek. Ze maken het mogelijk het aantal gezonde levensjaren na te gaan tijdens de – potentiële – periode van activiteit op de arbeidsmarkt volgens socioprofessionele categorie. Ter illustratie, op basis van de studie van Van Oyen (2011) (Belgische gegevens van 2001), zal een man van 25 jaar met een diploma lager onderwijs gemiddeld tot 62 jaar in goede gezondheid leven, tegenover 71 jaar voor een diploma hoger onderwijs.
• De hogere levensverwachting voor vrouwen impliceert vooral een groter aantal jaren in slechte gezondheid.

Om te beschikken over recente resultaten voor België zou het interessant zijn om de werkzaamheden van het Instituut Volksgezondheid te volgen over de levensverwachting volgens maatschappelijke positie (opleiding en arbeidsmarktpositie) op basis van de SILC-enquêtes (Statistics on Income and Living Conditions) van 2004 tot 2014.

De resultaten in dit rapport moeten geïnterpreteerd worden in termen van correlatie en niet van causaliteit. De levens- en gezondheidsverwachtingen zijn immers slechts indicatoren die de impact van meerdere gezondheidsdeterminanten samenvatten.